SSK ve Bağ-Kur sigortalılık çakışmasında SGK’nın yeni uygulaması
Sosyal güvenlik kurumlarının 2006 yılında Sosyal Güvenlik Kurumu adı altında birleşmesine rağmen SGK çatısı altında tek tip sigortalılık söz konusu değil. Çok sayıda sigortalılık çeşidinin bulunması, ayrıca bu sigortalıların başta emeklilik olmak üzere sağlanan diğer sosyal güvenlik haklarının cazibesinin de farklı olması, sigortalılık hallerinin birleşmesi, çakışması veya değiştirilmesi gibi sonuçları beraberinde getiriyor.
Bu durumlardan en yaygın olanı Bağ-Kur’luların (4/1-b), SSK’lı (4/1-a) olarak gösterilmeleridir.
FAKLI SİGORTALILIKLARDA GEÇERLİ SAYILAN SİGORTA
2008 yılı ekim ayı başı itibariyle yürürlüğe giren SGK (5510 sayılı) Kanunu ile sigortalının; 4/1-a, 4/1-b, 4/1-c sigortalılık hallerinden birden fazlasına aynı anda tabi olmasını gerektirecek şekilde çalışması halinde; öncelikle 4/1-c kapsamında, 4/1-c kapsamında çalışması yoksa ilk önce başlayan sigortalılık ilişkisi esas alınarak sigortalı sayılacağı, 4/1-b kapsamında sayılanların, kendilerine ait veya ortak oldukları işyerlerinden dolayı 4/1-a kapsamında sigortalı bildirilemeyecekleri hüküm altına alındı.
1 Mart 2011 tarihinden itibaren sigortalıların 4/1-a ve 4/1-b’de yer alan sigortalılık statülerinin birleşmesi halinde 4/1-a sigortalılığının esas alınacağı hükme bağlandı.
KISMİ SÜRELİ İŞ SÖZLEŞMESİYLE ÇALIŞANLAR
(eksik gün nedeni-06 Kısmi istihdam), tam süreli çalışmakla birlikte ay içinde puantaj kaydı tutularak kısmı hizmet bildirilen (eksik gün nedeni 7- Puantaj kaydı) ile ev hizmetlerinde 30 günden az çalışanların (eksik gün nedeni 17- Ev hizmetlerinde 30 günden az çalışma) aynı anda 4/1-b kapsamında sayılan sigortalılık hallerinin bulunması durumunda sadece çakışan süredeki 4/1-b tabi sigortalılıkları iptal edilecek. Çakışma sürelerinin tespitinde her bir ay için ayrı ayrı değerlendirme yapılacak. Bu durumda, ay içinde kısmi çalışılan süreler dışında kalan sürede 4/1-b kapsamındaki sigortalılık geçerli sayılacak.
KENDİ İŞYERİNDEN SİGORTALI OLANLAR
SGK uygulamasında Bağ-Kur kapsamında sigortalı sayılanların, kendilerine ait veya ortak oldukları işyerlerinden dolayı SSK kapsamında sigortalı bildirilmeleri geçerli sayılmıyor. Bu hususta kanunun kesin emredici hükmüne rağmen maalesef çok sayıda işveren, şirket ortağı, işyeri sahibi kendilerini işyerlerinden sigortalı gösteriyor. Bunların iptal edileceğini, hatta emekliliklerinin tehlikeye gireceğini daha önce dile getirmiştik. Bu durumdaki sigortalıların, SGK sigortalı tescil ve hizmet servislerince gerek sigortalılık statüsünün belirlenmesinde, gerek hizmet bildirme, gerekse aylık bağlanması sırasında yapılacak hizmet birleştirme işlemlerinde sigortalıların kendi işyerlerinden bildirilip bildirilmediği hususu SGK tarafından kontrol edilerek gerekli işlemler yapılıyor.
BEYAN ŞARTI
SGK tarafından yapılan yönetmelik değişikliği ile 4/1-a kapsamında sigortalılığın geçersiz, 4/1-b kapsamındaki sigortalılığın geçerli olduğu durumlarda SGK genelgelerindeki hükümler çerçevesinde aktarılacak tutar, daha önceki mevzuat düzenlemesine göre; 4/1-b tesciline ilişkin yapılacak tebligatın tebliğ tarihinden itibaren sigortalılar tarafından bir aylık süre içinde talep şartı aranıyordu. Yeni düzenleme ile beyan talep şartı aranmaksızın SGK tarafından aktarılabilecek toplam tutara göre re’sen beyan girişi yapılması uygulamasına geçildi.
Buna göre, ilgili yönetmeliğin Resmi Gazete’de yayımlandığı tarih olan 18 Ağustos 2021’den itibaren, 4/1-a kapsamında sigortalılığının geçersiz olduğu tespit edilen kişilerin 4/1-b kapsamındaki 1 Ekim 2008 ve sonrası sürelere girilecek beyanları için, sigortalı talebi aranmaksızın aktarılabilecek toplam tutarı geçmemek üzere beyan girişi yapılması gerekiyor.
Diğer taraftan, 18 Ağustos 2021 tarihinden önce 4/1-a kapsamında sigortalılığının geçersiz olduğu tespit edilen kişilerin 4/1-b kapsamındaki 1 Ekim 2008 ve sonrası sürelere girilecek beyanlar için 4/1-b tesciline ilişkin yapılacak tebligatın tebliğ tarihinden itibaren, sigortalılarca bir aylık sürede beyan talebinde bulunulması halinde de aktarılabilecek toplam tutarı geçmemek üzere beyan girişi yapılması gerekiyor.